Onweersbuien Achterhoek met MCS boven Nederland 10/11 juli '10

Opnameplaatsen: Drempt - Hoog Keppel - Toldijk - Steenderen - Drempt - Doetinchem
Afstand: Ongeveer 50 kilometer van 22:00 tot 02:30 uur. Reisgenoten: Daisy Thus.




Voorpret en de onweersbuien van zaterdagavond/nacht
De zaterdag:
Zaterdagochtend starte de dag zonnig en helder na een zwoele nacht met een minimum van maar 17,7 graad. In de rest van de ochtend veranderde dit beeld niet veel. De zon scheen uitbundig en werd amper gehinderd door wolken. Een paar kleine wolkenvelden bleven vooral ten zuidwesten van ons. Even voor het middaguur werd de tropische 30 graden weer eens bereikt en daar bleef het in de middag ook niet bij. De zaterdagmiddag verliep zonnig met in de loop van de middag enkele stapelwolken die boven het land wisten te ontstaan. In de namiddag nam ook de middelbare bewolking lichtelijk toe, maar het stelde vooralsnog bijzonder weinig voor. Daar in tegen bakte de zon zodanig door dat de temperatuur in de namiddag een extreem warme 34,9 graad wist te bereiken. Na het avondeten begon de bewolking vanuit het zuiden wel meer toe te nemen, vooral middelbaar en hogere bewolking. Vanuit Frankrijk kwam het een en ander langzaam op stoom.
De zaterdagavond, buiencomplex vanuit het zuiden:
Zaterdagavond kwam er uiteindelijk vanuit Frankrijk een buiencomplex op stoom, deze trok in de namiddag al voorzichtig België binnen met lokaal wat ontwikkelend onweer met regen en hagel. Richting het noorden trekkende zouden de buien alsmaar steviger uit gaan pakken, bleek in de loop van de avond. De bewolking begon vroeg in de avond uiteindelijk wat sneller toe te nemen vanuit het zuiden. Eerst vooral middelbaar en wat hogere bewolking, samen bij enkele stapelwolkjes. De meeste wolken boven het oosten van het land waren vriendelijk van karakter, daar hoefden we dus geen buien uit te verwachten. De verwachtingen (om precies te zijn modellen) hielen voor de ontwikkeling van buien zaterdagavond en de nacht naar zondag een stevig westelijke positie aan. Dit zou betekenen dat kans op grootschalig onweer in het oosten van het land klein zou zijn. Nu terugkijkende naar zaterdagavond, bleek dit dus onjuist te zijn, al moet wel gezegd worden dat het hoogtepunt van de buien inderdaad boven het westen en midden van het land lag, en minder in het oosten. Dat was meer een schampschot.
Supercell boven Brabant met massieve ijskap:
Even voor de waarneming van 20:00 uur op het meetveld van het weerstation begon de westelijke lucht binnen mum van tijd grijs te kleuren, alsof er elk moment een onweersbui de Achterhoek binnen kon gaan stormen. Even rond 19:30 uur trok er namelijk een massieve ijskap de Achterhoek binnen op zeer grote hoogte. Omstreeks 20:15 uur bedekte deze kap vrijwel de gehele lucht, op nog wat opklaringen in het oosten en zuidoosten na. Ondanks dat het leek alsof de bui zeer nabij hing, was dit maar schijn. De bui, met een forse en sterke ijskap was omstreeks 18:30 uur ontstaan ten zuiden van Eindhoven op de Nederlandse en Belgische grens en trok langzaam noord waards (zie ook de radarbeelden van Brabant). Toen om 19:30 uur de ijskap de Achterhoek binnen begon te trekken was de bui nog op een ruime afstand (80 km) van ons verwijderd, en niet binnen handbereik. Het betrof overigens een pittig exemplaar die net Eindhoven was gepasseerd. Het bijzondere van deze onweersbui was dat het geen normale onweersbui betrof, maar een zogenaamde supercell (=roterende, zeer krachtige onweersbui). Deze supercell splitste zich ter hoogte van Eindhoven. Het linker deel(leftmover) trok vervolgens richting Tilburg en het rechter deel (rightmover) richting Oss. De bui leverde extreme weersverschijnselen op zoals hagelstenen groter dan 5 centimeter, krachtige windstoten (downburst) met zeer veel regen en natuurlijk onweer. Naderhand werd op het pad van de supercell veel schade gemeld (afgebroken takken, omgewaaide bomen, beschadigde daken, blikseminslagen, etc). Maïsakkers waren plat geslagen en lagen bezaaid met hagelstenen, resulterende in mystieke dichte grondmist velden (witte wieven). Om 20:15 uur was de flinke bui opgeschoven naar het noordoosten en hing inmiddels west van Nijmegen. Ter hoogte van Nijmegen ontstonden wat kleine onweersbuitjes, deze waren vanuit Doetinchem even kort te horen. Tussen 20:15 en 20:40 uur rommelde het een aantal keer licht uit uit westelijke richting. De rightmover + losse buitjes bereikten ons niet, en trokken op ruime afstand (licht in kracht afnemende) langs de Achterhoek en Liemers op. De leftmover trok overigens noordwest waards richting Gouda/Utrecht/Haarlemermeer.

Collega Chasers uit Zelhem en Doetinchem hebben de Supercell nabij Nistelrode onderschept. Hun verslagen met indrukwekkende beelden zijn hier te bekijken: "Bart Harmsen - Verslag Supercell Nistelrode" en "Erwin Klein - Chaseverslag 10-07-2010, Downburst Nistelrode"
Tot middernacht, ontstaan MCS en losse buien boven het oosten:
Een ander groot samengeklonterd onweersysteem (MCS) trok inmiddels om 21:00 uur zuidwest Nederland in, zoals voorspeld, en leverde daar bakken met water en ook onweer. In zuidelijke aanvoer was voor de Achterhoek zo snel geen verkoeling te vinden, de luchten waren daar weer buien loos. Maar daar bleek gelukkig snel verandering in te komen. Terwijl wij in het oosten nog steeds stevig gaar werden gekookt door de verzwelgende en vrijwel windstille hitte (nog ruim +30 graad tot 22:00 uur!), ontstond er een bui ten hoogte van Roermond (Limburg). De hoop op wat verfrissing kwam er dus weer in! Om 22:00 uur was de bui geevolueerd tot een volwaardige buienlijn met stevig onweer die langzaam richting het noorden verplaatste, en een verbinding aanging met het onweersysteem boven het west land (MCS). Lokaal werden emmers vol water gemeld, hagel en krachtige windstoten met schade tot gevolg. Ook kwamen er relatief veel meldingen van blikseminslagen binnen. De buien waren alreeds zichtbaar te Doetinchem aan een donker wordende lucht met wat meer lagere bewolking en zelfs af en toe wat helder weerlichten. Om 22:30 uur mochten we helaas concluderen dat ook deze onweerslijn ten westen van ons zou passeren. Enkel een paar druppels water (niet meetbaar) en een forse windtoename (om 22:55 uur met plots 12,1 m/s) en een temperatuursdaling (van 29,1 graad om 22:40 naar 24,8 graad om 23:00 uur) vielen ons ten deel. Verder kon er genoten worden van een licht en klankspel dat zich plaatsvond richting de Veluwe. Zeer veel en vooral helder weerlichten, wat verticale ontladingen en wat gerommel/gedonder was hoorbaar). Omstreeks 23:10 uur trok het zaakje snel door naar het noorden en werd spoedig minder zichtbaar vanuit de Achterhoek. Wat zeker niet onvermeld mag blijven is het luchtdrukneusje om 22:40 uur. De barometer steeg binnen een paar seconden met een 1,2 millibar.
Onweerslijntje rond middernacht over de Achterhoek:
De radar bleek opnieuw vrij schoon te zijn, op wat gepruttel na boven centraal België, de Ardennen en Luxemburg. Totdat er plots zeer snel een paar echo's ontstonden op de neerslagradar net in het zuiden van de Achterhoek. Er wisten zich een paar nieuwe buitjes te vormen in de onstabiele en vochtige lucht. Daar had de warmte natuurlijk ook een bijdrage aan. Een van die buitjes ontstond pal oost van Doetinchem om 23:20 uur en trok vrij snel noordwaarts. Daaromheen ontstonden nog een aantal kleinere onweershaarden, met elk soms ook een paar ontladingen. De onweersbui die net ter hoogte van Doetinchem ontstond leverde even actief onweer, met redelijk helder witte ontladingen en soms aardige donders. Veel onweer zat ook hoger in de lucht, waardoor ontladingen soms niet zichtbaar waren. Ook de verticale ontladingen naar de grond CG's waren in veel gevallen niet zichtbaar. De regen was een te grote spelbreker hierin vanavond! Maar goed, de regen was zeer welkom naar een lange droogte. Deze paar kleine buien stoven snel door naar het noorden waardoor het even voor middernacht alweer rustig was in de atmosfeer en er zelfs weer sterren en vliegtuigen zichtbaar waren. Te Doetinchem was eventjes een 2,4 millimeter gevallen tussen 23:30 en 23:45 uur. Ook hier kwam een luchtdrukneusje voor, de barometer steeg om 23:10 uur plotseling met een 1,5 millibar omhoog, zonder geleidelijke overgang. De temperatuur kwam uit op een wat aangenamere 22,6 graad.
Nieuwe onweerslijn nacht van zaterdag op zondag met shelfcloud:
Na middernacht was het nog een tijdje aan het weerlichten richting het noorden en vooral het westen. Vooral boven Utrecht, Overijssel en noordelijkere provincies onweerde het plaatselijk flink, met veel wind en veel regen. In die richting was ook het meeste weerlicht te zien, soms met een zwakke rommel en een enkele zichtbare ontlading heel laag aan de horizon. Boven Brabant zaten ook enkele buien die een lijn aan leken te gaan met de buien boven Luxemburg. Na afwachtende minuten bleek er zich inderdaad een stevige buienlijn te ontwikkelen. Noordwest tot ver zuidoost georiënteerd en noordwaarts trekkende. Al snel kwamen er flinke neerslagsignalen op de radar en begonnen de bliksem detectoren weer uit te slaan. Na niet lang wachten werd het resultaat ook in de Achterhoek al zichtbaar, aan redelijk actief weerlichten richting het zuiden. De buienlijn leek zich wat trager voort te bewegen waardoor het even duurde voordat hij dichterbij kwam. Om 00:45 uur begon het dan duidelijk actief te weerlichten, met soms zichtbare kanalen in het zuiden en vooral zuidwesten. Opvallend was dat dit vrij laag aan de horizon plaats leek te vinden. Niet veel later werden er vage contouren zichtbaar van een shelfcloud met meerdere lagen (mogelijk rolwolk, maar moeilijk te zien in het donker). De shelfcloud werd om 01:00 uur goed zichtbaar en snelde richting het noorden. Om 01:15 uur passeerde deze met een behoorlijk sterke windtoename uit het zuiden. Het bleef echter nog droog. De bui zelf leek er nog een heel stuk achter te zitten. Wel koelde het goed af en bleef de wind doorstaan. Ook leverde de passage van de shelfcloud een luchtdrukneus op van ruim 2,4 millibar (van 1013,r naar 1015,9 millibar). Actief weerlichten met enkele zichtbare CG's waren vooral ten zuidwesten te zien. In het zuiden (de aanvoer voor ons) was het minder actief. Soms rommelde het lekker door de lucht. Pas om 01:45 uur zette de regen in en kwam het onweer naderbij. Het begon even flink te plenzen met een hoogtepunt om 2:00 uur. Tot 02:20 uur hield het onweer aan, later begon het meer door te trekken naar het noorden, en schampte het nog een tijdje net ten oosten langs. Het onweer was redelijk actief, met vooral veel ontladingen in de wolken zelf en daardoor niet zichtbaar. Er waren ook enkele inslagen, waarvan sommige nabij. Niet alle ontladingen waren te zien door de regen, dat maakte het maken van foto's vanavond uiterst lastig. Na het onweer zat een 7,8 millimeter in de regenmeter. Even een verfrissing voor de natuur! De temperatuur zakte na de bui naar een 20,4 graad. Het bleef richting het oosten en noordoosten nog tot ver na 3 uur weerlichten met soms wat gerommel. Nieuwe buien zaten niet meer in de aanvoer. Pas tegen de ochtend verliet het onweer het land.
Zondagochtend, rust weer terug:
De rest van de nacht verliep droog en behoorlijk klam en drukkend. De luchtvochtigheid was flink gestegen en de temperatuur bleef uiterst stabiel. Het kwik wist van geen wijken en bleef vrijwel de gehele nacht boven de 20 graden hangen. Het minimum kwam niet onder de 20 graden uit, en dat betekend dat er gesproken mag worden van een heuse tropische nacht! De tweede in de 10 jarige meetreeks op het station! Best wel bijzonder. De bewolking loste in de nacht snel op en het werd overal weer goed helder. In de ochtend kon de zon dan ook weer volop schijnen, en de temperatuur stijgen. Zondagmiddag warmde het opnieuw op tot tropische waarden bij zonnig en droog weer.
Radarbeelden, satelietbeelden en overig kaartmateriaal
Estofex level 1 met level 2 boven Limburg en België:


Radarannimatie van de buien boven Nederland in Detail van 18:00 tot 04:00 uur


Radarannimatie van de onweersbuien boven Brabant (Supercell) van 18:00 tot 22:10 uur


Radarannimatie van onweersbuien boven de Achterhoek in Detail van 19:45 tot 03:10 uur


Sattelietannimatie van de buien boven de Benelux (14:30 tot 10:00 uur). Links het infrarode beeld van Weeronline,
rechts zichtbaarlicht van Sat24 (klik voor grotere afbeeldingen):

      

Annimatie Bliksemdetectie 20:00 tot 03:30 uur (rood oudste ontladingen, geel de recentste):


Bliksemdetectie Duitsland 02:30 uur (rood oudste ontladingen, geel de recentste):


Geregistreerde ontladingen over de gehele dag (klik voor groter beeld):


Satrep KNMI opname van 23:00 uur lokale tijd. Fronten en buiensystemen zijn duidelijk zichtbaar (klik voor vergroting):


MSG zichtbaar licht opname omstreeks 21:00 uur (klik voor grotere weergaven):


Uiteindelijk leverde het onweer niet echt bijzondere foto's op. De bliksem zat veel verscholen in de regen waardoor deze pas laat zichtbaar werden. Ook gooide regenval op locatie snel roet in het eten waardoor fotograferen soms onmogelijk werd gemaakt. Daarbij bestond vooral later op de avond en richting het nacht het grootste deel van de ontladingen uit ontladingen in de wolken zelf(IC) zonder dat ze naar de grond gingen of zichtbaar waren. Maar goed, het het heeft toch nog een paar sfeer foto's opgeleverd. De shelfcloud is door de langere sluiertertijd niet zo sterk gekant als dat het in werkelijkheid was.
The Movie: Filmopnamen
Flash, 9mb met geluid, horizontale flikkeringen veroorzaakt door encoden,
tip: beeldscherm niet te donker hebben staan en veel (tegen)licht bij het bekijken op het scherm voorkomen.


This text will be replaced














































































































Tot slot nog wat fotobeelden van Daisy Thus: