Onweer in de nacht boven Arnhem/Veluwe 2 augustus 2012
Route: Doetinchem - Zevenaar - Giesbeek - Steenderen - Zutphen - Doetinchem
Afstand: Ongeveer 72 kilometer van 00:15 tot 03:30 uur. Reisgenoten: Erwin Klein. Kaart met overzicht:
Afstand: Ongeveer 72 kilometer van 00:15 tot 03:30 uur. Reisgenoten: Erwin Klein. Kaart met overzicht:
Warme start van augustus
Na een vrij wisselvallige juli met maar een paar hoogtepunten qua temperatuur begon augustus op de eerste dag van de maand al direct warm met temperaturen ver boven de 25 graden. In de Achterhoek steeg de temperatuur woensdagmiddag direct naar een 27 tot lokaal 28 graden. In het zuiden van Limburg werd het zelfs bijna tropisch met een 29 graad op de thermometers. Dit ging in de ochtend en middag gepaard met veel zonneschijn en wolkeloze, diepblauwe luchten. Er waaide wel een matige zuidoostelijke wind, maar deze voerde een aangename warmte aan. In de loop van de middag, maar vooral in de avonduren zou er vanuit Noordwest Frankrijk een convergentielijn Nederland binnen moeten komen, gekoppeld aan een koufront dat even ten zuiden daarvan is gelegen. Dit koufront maakt deel uit van een lagedrukgebied dat zich nabij Ierland bevind. Vooral op de convergentielijn zouden in de middag en met name in de avond enkele stevige regen en onweersbuien tot ontwikkeling moeten komen. Een probleem voor vandaag echter was dat geen enkel model precies wist hoe om te gaan met de situatie, waardoor de verwachtingen voor vandaag ook uiteen liepen. Van buien was in de ochtend, nog de middag, absoluut geen sprake!
Waar zijn de wolken en buien?
Pas later op de middag ontstonden er enkele buien boven noordwest Frankrijk en west Belgiė. Deze waren echter niet indrukwekkend en bevatten maar weinig tot zelfs geen onweer. Op de meeste plaatsen betrof het vooral ordinaire regen die Zeeland, Zuid-Holland en west Brabant binnen trokken, op naar de noordelijkere provincies. Verder naar het oosten zat nog helemaal geen neerslag van betekenis. In de Achterhoek werden invloeden pas laat in de middag merkbaar toen de blauwe luchten abrupt het veld moesten ruimen voor onstabiele middelbare wolkenvelden. Om 16:45 uur schoven forse altocumulusvelden Doetinchem binnen, bij een matige noordooster en nog steeds een warme 27 graad op de thermometers.
Stille start van de avond
In de avond kwam nog niet veel verandering in de situatie voor oost Nederland. Het bleef de gehele avond rustig in de Achterhoek bij hoge temperaturen en een warme zuidoostelijke wind. Buien bleven ver uit de buurt. Wel was de bewolking zodanig toegenomen uit het zuiden dat het halverwege de avond betrokken en donker was in de Achterhoek, net alsof het elk moment zou kunnen gaan regenen. Enkel over het westen schoof een partij regen zonder onweer. Pas na 21:00 uur wisten zich boven Zeeland enkele buien te ontwikkelen die met een noordelijke richting over de Randstad werden gevoerd. Zelf kreeg ik een hard hoofd erin of er nog iets zou gaan gebeuren vandaag.
Atmosfeer komt tot leven
Na 23:00 uur begon de situatie toch wat interessanter te worden. Boven het zuidwesten hingen een aantal onweersbuien boven Zeeland, west Brabant, Zuid-Holland en het westelijk deel van Utrecht. Deze waren echter nog steeds niet voor ons bestemd, maar ten zuidoosten van deze onweersbuien vormden zich boven centraal Belgiė enkele nieuwe buien die meer richting midden Nederland schoven. Al tijdig bleek dat ook deze helaas (voor mij dan) ten westen langs zouden schuiven en de Achterhoek niet zouden aandoen, maar eerder over Eindhoven richting Uden, Oss en Wageningen zouden schuiven de Veluwe op. Te Doetinchem waren deze buien al vrij snel zichtbaar aan het actieve weerlichten dat zij vertoonden.
Komt het onweer niet naar ons, dan wij naar het onweer
Nu de buien niet naar ons kwamen het plan opgepakt om ze dan maar op te zoeken. Om 00:15 uur afgesproken met Erwin Klein uit Zelhem bij de woonboulevaard in Doetinchem. Daar is Erwin bij mij overgestapt en werd koers gezet richting Zevenaar. Dit bij nog een warme 22 graden, een maantje en onstabiele bewolking in Doetinchem (kortom prima terrasjes weer). Na enige tijd kwamen we na 00:30 uur aan in het buitengebied gelegen tussen Zevenaar en Giesbeek, dat bekend staat om zijn open landelijk en vlak karakter, met weidse zichten. Ook maar net op tijd, gezien het onweer behoorlijk de vaart erin bleek te hebben en alreeds Nijmegen ten westen was gepasseerd, op weg naar Arnhem. Het schoof daarmee al vrij snel voor onze neus langs richting het noorden. De buien waren bijzonder actief te noemen, het weerlichten was niet van de lucht met geregeld een heerlijke donder. Jammer enkel dat er ook veel neerslag op bleek te zitten. Een groot deel van de ontladingen (zowel grond-wolk (CG) als wolk-wolk (CC)) bleven verborgen achter een gordijn van regen, maar er waren ook enkele fraaie bij die zich aan ons vertoonde. Om 01:15 uur moesten wij onze standplaats opbreken omdat er een zwakke arcus/rolwolk passeerde met daarop een flinke bak met wind. Binnen de kortste keren goot het eveneens van de regen. De buien waren ten zuidoosten wat aangegroeid, en op ons pad komen te liggen. De bui waar het ons om ging verschoof ook snel door naar het noorden dus was de beslissing om uit de regen te komen al snel gemaakt.
Na verlaten Zevenaar richting Zutphen met fraaie +CG's!
De weg werd vervolgd richting Doesburg en van Doesburg naar Steenderen, Toldijk en Baak richting Zutphen. Onderweg haalden wij de neerslag weer even in en kwamen weer terecht in de zone met flinke windvlagen. Deze lieten lokaal wat kleine twijgjes los van bomen, en vooral de Lindebomen meenden een bladeren te moeten sneeuwen. Al met al wel fraai gezicht in het donker, opgelicht door soms spookachtig geflits ten westen van ons. In Toldijk bleek het helemaal niet geregend te hebben, in Baak was het wel weer een natte boel. Op de N314 tussen Zutphen en Baak werd de auto geparkeerd in de berm langs de IJssel met uitzicht op het zuidwesten, westen en noorden. Het regende nog even, maar gelukkig werd het al snel droog. Met regelmaat waren er fraaie CC's en CG's zichtbaar richting noordwest en het noorden. Wel veelal in een regenscherm, maar de statieven werden om 01:40 uur opgesteld langs de weg, bij een flauw doorbrekend maantje. Na enige tijd voegde Marcel Horstik uit Dinxperlo zich bij ons. Hij zou ons al ontmoeten in Zevenaar, maar dat was hem niet gelukt. Om 02:00 uur was de bui al ver door naar het noorden geschoven en had Overijssel al bijna verlaten. Het zicht erop werd minder. Op het moment dat bijna iedereen wilde opbreken wist zich een nieuwe bui te vormen boven de westelijke Veluwe richting Harderwijk. Toen het eenmaal opklaarde kregen wij een prachtig zicht op een fraaie buienwolken dat zich nog in een ontwikkelfase bevond (incluus pileus kap). Op een ogenblik begon deze actief ontladingen te spuwen naar de grond. Het fraaie was dat deze ontladingen hoog uit de buienwolk, langs de bui op naar de grond schoten. Dit betroffen zogenaamde positieve ontladingen, krachtiger dan een normale negatieve ontladingen die zich doorgaans bij onweer voordoen. Ondanks de forse ontladingen was er maar weinig van hoorbaar, af en toe enkel zwak gerommel. Dit door de behoorlijke afstand van circa 40 kilometer. Om 03:00 uur werd uiteindelijk opgebroken toen de buien uit het zicht verdwenen en zich geen nieuwe meer aanboden. Nadat ik Erwin in Doetinchem had afgezet en zelf weer thuis was gekomen om 03:45 uur, bleken er helaas toch nog twee kleine buitjes gevormd te zijn boven de Veluwe. Wisten wij dat maar eerder, maar de pap was op om er nog voor op te blijven.
Rustige en droge nacht in de Achterhoek, spoken in het noorden
De buien die zich in de nacht afspeelden boven Brabant, west Gelderland en Overijssel zijn vanuit de Achterhoek fraai zichtbaar geweest. Na middernacht was ook met enige regelmaat wat gerommel of gedonder op afstand hoorbaar volgens ooggetuigen. De buien misten de Achterhoek en op lokaal een miezerbuitje na bleef het droog. Een uitzondering vormde enkel het deel ten westen van Didam - Doesburg - Toldijk, daar viel wel enige neerslag van betekenis. Het bleef in de nacht vrij warm, de temperatuur kwam aan het einde van de nacht niet veel lager uit dan een 17 į 18 graad. De gehele nacht bleef er behoorlijk onstabiele bewolking over de regio schuiven, prachtig opgelicht door de bijna volle maan. Het onweer had zich in het noorden flink doorontwikkeld. Vooral in Friesland en Groningen kwam het lokaal tot zwaar onweer met flink wat water en een reeks inslagen. Op diverse plaatsen ontstonden helaas branden of grote materiele schade aan gebouwen en bomen. In deze provincies werd gesproken van het zwaarste onweer sinds tijden.
Na een vrij wisselvallige juli met maar een paar hoogtepunten qua temperatuur begon augustus op de eerste dag van de maand al direct warm met temperaturen ver boven de 25 graden. In de Achterhoek steeg de temperatuur woensdagmiddag direct naar een 27 tot lokaal 28 graden. In het zuiden van Limburg werd het zelfs bijna tropisch met een 29 graad op de thermometers. Dit ging in de ochtend en middag gepaard met veel zonneschijn en wolkeloze, diepblauwe luchten. Er waaide wel een matige zuidoostelijke wind, maar deze voerde een aangename warmte aan. In de loop van de middag, maar vooral in de avonduren zou er vanuit Noordwest Frankrijk een convergentielijn Nederland binnen moeten komen, gekoppeld aan een koufront dat even ten zuiden daarvan is gelegen. Dit koufront maakt deel uit van een lagedrukgebied dat zich nabij Ierland bevind. Vooral op de convergentielijn zouden in de middag en met name in de avond enkele stevige regen en onweersbuien tot ontwikkeling moeten komen. Een probleem voor vandaag echter was dat geen enkel model precies wist hoe om te gaan met de situatie, waardoor de verwachtingen voor vandaag ook uiteen liepen. Van buien was in de ochtend, nog de middag, absoluut geen sprake!
Waar zijn de wolken en buien?
Pas later op de middag ontstonden er enkele buien boven noordwest Frankrijk en west Belgiė. Deze waren echter niet indrukwekkend en bevatten maar weinig tot zelfs geen onweer. Op de meeste plaatsen betrof het vooral ordinaire regen die Zeeland, Zuid-Holland en west Brabant binnen trokken, op naar de noordelijkere provincies. Verder naar het oosten zat nog helemaal geen neerslag van betekenis. In de Achterhoek werden invloeden pas laat in de middag merkbaar toen de blauwe luchten abrupt het veld moesten ruimen voor onstabiele middelbare wolkenvelden. Om 16:45 uur schoven forse altocumulusvelden Doetinchem binnen, bij een matige noordooster en nog steeds een warme 27 graad op de thermometers.
Stille start van de avond
In de avond kwam nog niet veel verandering in de situatie voor oost Nederland. Het bleef de gehele avond rustig in de Achterhoek bij hoge temperaturen en een warme zuidoostelijke wind. Buien bleven ver uit de buurt. Wel was de bewolking zodanig toegenomen uit het zuiden dat het halverwege de avond betrokken en donker was in de Achterhoek, net alsof het elk moment zou kunnen gaan regenen. Enkel over het westen schoof een partij regen zonder onweer. Pas na 21:00 uur wisten zich boven Zeeland enkele buien te ontwikkelen die met een noordelijke richting over de Randstad werden gevoerd. Zelf kreeg ik een hard hoofd erin of er nog iets zou gaan gebeuren vandaag.
Atmosfeer komt tot leven
Na 23:00 uur begon de situatie toch wat interessanter te worden. Boven het zuidwesten hingen een aantal onweersbuien boven Zeeland, west Brabant, Zuid-Holland en het westelijk deel van Utrecht. Deze waren echter nog steeds niet voor ons bestemd, maar ten zuidoosten van deze onweersbuien vormden zich boven centraal Belgiė enkele nieuwe buien die meer richting midden Nederland schoven. Al tijdig bleek dat ook deze helaas (voor mij dan) ten westen langs zouden schuiven en de Achterhoek niet zouden aandoen, maar eerder over Eindhoven richting Uden, Oss en Wageningen zouden schuiven de Veluwe op. Te Doetinchem waren deze buien al vrij snel zichtbaar aan het actieve weerlichten dat zij vertoonden.
Komt het onweer niet naar ons, dan wij naar het onweer
Nu de buien niet naar ons kwamen het plan opgepakt om ze dan maar op te zoeken. Om 00:15 uur afgesproken met Erwin Klein uit Zelhem bij de woonboulevaard in Doetinchem. Daar is Erwin bij mij overgestapt en werd koers gezet richting Zevenaar. Dit bij nog een warme 22 graden, een maantje en onstabiele bewolking in Doetinchem (kortom prima terrasjes weer). Na enige tijd kwamen we na 00:30 uur aan in het buitengebied gelegen tussen Zevenaar en Giesbeek, dat bekend staat om zijn open landelijk en vlak karakter, met weidse zichten. Ook maar net op tijd, gezien het onweer behoorlijk de vaart erin bleek te hebben en alreeds Nijmegen ten westen was gepasseerd, op weg naar Arnhem. Het schoof daarmee al vrij snel voor onze neus langs richting het noorden. De buien waren bijzonder actief te noemen, het weerlichten was niet van de lucht met geregeld een heerlijke donder. Jammer enkel dat er ook veel neerslag op bleek te zitten. Een groot deel van de ontladingen (zowel grond-wolk (CG) als wolk-wolk (CC)) bleven verborgen achter een gordijn van regen, maar er waren ook enkele fraaie bij die zich aan ons vertoonde. Om 01:15 uur moesten wij onze standplaats opbreken omdat er een zwakke arcus/rolwolk passeerde met daarop een flinke bak met wind. Binnen de kortste keren goot het eveneens van de regen. De buien waren ten zuidoosten wat aangegroeid, en op ons pad komen te liggen. De bui waar het ons om ging verschoof ook snel door naar het noorden dus was de beslissing om uit de regen te komen al snel gemaakt.
Na verlaten Zevenaar richting Zutphen met fraaie +CG's!
De weg werd vervolgd richting Doesburg en van Doesburg naar Steenderen, Toldijk en Baak richting Zutphen. Onderweg haalden wij de neerslag weer even in en kwamen weer terecht in de zone met flinke windvlagen. Deze lieten lokaal wat kleine twijgjes los van bomen, en vooral de Lindebomen meenden een bladeren te moeten sneeuwen. Al met al wel fraai gezicht in het donker, opgelicht door soms spookachtig geflits ten westen van ons. In Toldijk bleek het helemaal niet geregend te hebben, in Baak was het wel weer een natte boel. Op de N314 tussen Zutphen en Baak werd de auto geparkeerd in de berm langs de IJssel met uitzicht op het zuidwesten, westen en noorden. Het regende nog even, maar gelukkig werd het al snel droog. Met regelmaat waren er fraaie CC's en CG's zichtbaar richting noordwest en het noorden. Wel veelal in een regenscherm, maar de statieven werden om 01:40 uur opgesteld langs de weg, bij een flauw doorbrekend maantje. Na enige tijd voegde Marcel Horstik uit Dinxperlo zich bij ons. Hij zou ons al ontmoeten in Zevenaar, maar dat was hem niet gelukt. Om 02:00 uur was de bui al ver door naar het noorden geschoven en had Overijssel al bijna verlaten. Het zicht erop werd minder. Op het moment dat bijna iedereen wilde opbreken wist zich een nieuwe bui te vormen boven de westelijke Veluwe richting Harderwijk. Toen het eenmaal opklaarde kregen wij een prachtig zicht op een fraaie buienwolken dat zich nog in een ontwikkelfase bevond (incluus pileus kap). Op een ogenblik begon deze actief ontladingen te spuwen naar de grond. Het fraaie was dat deze ontladingen hoog uit de buienwolk, langs de bui op naar de grond schoten. Dit betroffen zogenaamde positieve ontladingen, krachtiger dan een normale negatieve ontladingen die zich doorgaans bij onweer voordoen. Ondanks de forse ontladingen was er maar weinig van hoorbaar, af en toe enkel zwak gerommel. Dit door de behoorlijke afstand van circa 40 kilometer. Om 03:00 uur werd uiteindelijk opgebroken toen de buien uit het zicht verdwenen en zich geen nieuwe meer aanboden. Nadat ik Erwin in Doetinchem had afgezet en zelf weer thuis was gekomen om 03:45 uur, bleken er helaas toch nog twee kleine buitjes gevormd te zijn boven de Veluwe. Wisten wij dat maar eerder, maar de pap was op om er nog voor op te blijven.
Rustige en droge nacht in de Achterhoek, spoken in het noorden
De buien die zich in de nacht afspeelden boven Brabant, west Gelderland en Overijssel zijn vanuit de Achterhoek fraai zichtbaar geweest. Na middernacht was ook met enige regelmaat wat gerommel of gedonder op afstand hoorbaar volgens ooggetuigen. De buien misten de Achterhoek en op lokaal een miezerbuitje na bleef het droog. Een uitzondering vormde enkel het deel ten westen van Didam - Doesburg - Toldijk, daar viel wel enige neerslag van betekenis. Het bleef in de nacht vrij warm, de temperatuur kwam aan het einde van de nacht niet veel lager uit dan een 17 į 18 graad. De gehele nacht bleef er behoorlijk onstabiele bewolking over de regio schuiven, prachtig opgelicht door de bijna volle maan. Het onweer had zich in het noorden flink doorontwikkeld. Vooral in Friesland en Groningen kwam het lokaal tot zwaar onweer met flink wat water en een reeks inslagen. Op diverse plaatsen ontstonden helaas branden of grote materiele schade aan gebouwen en bomen. In deze provincies werd gesproken van het zwaarste onweer sinds tijden.
Radarbeelden, satelietbeelden en overig kaartmateriaal
Links een verwachting van het European Storm Forecast Expiriment met een Level 1 over de Benelux. "A level 1 was issued for an isolated large hail and tornado event.". Rechts de waarschuwingen van severe weather outlook, Een MDT/Level1 voor oost Benelux:
Links een radarbeeld van Nederland tussen 20:30 en 06:00 uur. Begin van de avond een neerslaggebied over het westen van het land, gevolg door enkele buien in het zuidwesten na 21:00 uur. In de nacht vooral vorming van onweer boven het zuiden en midden van Nederland, tot fors onweer ontwikelend in noord Nederland. Rechts satellietbeelden de namiddag (klik voor vergroting).
Links een annimatie van de bliksemdetectie, met onder in de kaart het aantal ontladingen van het moment. Rechts een samengestelde kaart van het KNMI met daarop het totaal aan ontladingen op 1 en 2 augustus, kleuren geven de tijdstippen weer (klik voor vergroting).
Links een radar annimatie met in detail een deel van Gelderland en Overijssel van 00:10 tot 02:55 uur (klik voor vergroting).
Links de minimum temperaturen van de nacht naar woensdag en rechts de maxima woensdagmiddag (klik voor vergroting).
Links de neerslaghoeveelheden op 1 augustus tot middernacht en rechts op 2 augustus vanaf middernacht. In de avond viel de meeste neerslag in het westen, vooral rond de onweersbuien boven Zeeland en de Randstad. Na middernacht waren vooral de Veluwe, Flevoland en het noorden aan zet met hoeveelheden richting de 20 mm. De Achterhoek hield het nagenoeg droog. Ingetekende neerslag is vooral van de buien in loop van donderdag 2 augustus (klik voor vergroting).
Fotoreportage
