Felle onweersbui zuid Achterhoek 28 juli 2012
Operatie afkoeling: De vrijdag
Gisteren is operatie afkoeling van start gegaan, en met succes. De temperaturen zijn behoorlijk gedaald en bleven ook vandaag laag. Helaas ging de afkoeling enkel niet gepaard met grootschalig en zwaar onweer. Onweer bleef in een groot deel van het land uit. De temperatuur kwam gistermiddag nog voor de laatste keer uit op een warme 30 graden, die door de hoge luchtvochtigheid behoorlijk drukkend aanvoelde. Onweerscomplexen schoven in de middag vooral over het Roergebied heen terwijl de Achterhoek blaakte in de zon. Later op de middag kwam er vanuit het westen afkoeling binnen, waardoor de temperatuur in de avond daalde richting de 22 graden. Dit ging in het westen in de avond gepaard met regen. Later op de avond ontstonden er boven oost Brabant enkele onweersbuien die koers zette richting de Achterhoek. Echter van dit onweer bleef in de nacht maar weinig over, het bluste zich uit en er viel enkel regen. Ontladingen waren eveneens niet zichtbaar bij aankomst door de zeer heiige atmosfeer en de lichte nevel die gaandeweg de nacht vormde. Omstreeks 02:00 uur schoof een tweede onweerscomplex binnen vanuit het Roergebied. Dit leverde actief helder weerlichten op, maar eenmaal in de Achterhoek aangekomen ging het onweer er grotendeels uit. Bliksem fotografie was geen succes door de nevel. (zie ook het relaas bij de dag beschrijving van gisteren (27-07-2012) met meer informatie).

Operatie afkoeling: Stortregens zaterdagnacht
In de tweede helft van de nacht ging het onweer eruit. Wel vielen er bakken met water in de Achterhoek. Vooral tussen 03:30 en 06:00 uur in de ochtend regende het lokaal fors door waarbij vooral de groene regenmeters tot de nok toe gevuld werden. De Helmann en digitale regenmeters konden het beter verwerken. In de ochtend werd het vanuit het westen droog en kon de balans opgemaakt worden. Op amateur stations in de Achterhoek vielen de volgende neerslaghoeveelheden, van groot naar klein: Bredevoort 38, Loerbeek 35, Varsseveld 33, Hupsel 32, Silvolde 30, Doetinchem west 29, Braamt 28, Brummen 27, Vragender 26, Meddo 26, Doetinchem oost 24, Hengelo 24, Dieren 23, Dinxperlo 23, Gaanderen 23, Zutphen 23, Borculo 22, Ruurlo 22 en Woold 20 millimeter. Geen misselijke aftappingen dus. Sloten goed gevuld en tuinen weer voldoende van water voorzien.

Koeler en droog weer zaterdag overdag
In de ochtend werd het vanuit het westen overal droog, het laatst in Winterswijk. Bewolking bleef nog enige tijd overheersen, maar richting het einde van de ochtend ook op steeds meer plaatsen te breken waarbij de zon zich af en toe (flets) liet zien. In de middag schoven de wolkenvelden naar het oosten toe weg en kwam de zon er steeds beter door. Vooral in de namiddag scheen de zon met regelmaat bij wat stapelwolken en wolkenvelden. De temperatuur steeg daarbij naar een aangename warme 22 graden. Wel voelde dit enigszins drukkend aan door de hoge luchtvochtigheid. De wind waaide daarbij vooral uit westelijke tot noordelijke tot later noordoostelijke richting. Aan het eind van de middag leek het erop dat er een mooie avond voor de deur stond, droog en aangenaam. De zon scheen en de luchten waren vrij schoon. Wel zouden er later vanuit het westen wat meer wolken binnen trekken. Helaas veranderde dat beeld voor de avond toch sterk en sloeg het weer flink om.

Suprise party zaterdagavond
De weersverandering voor de avond begon met de vorming van enkele regenbuien omstreeks 18:30 uur boven west Brabant en Zuid-Holland. Op de satelliet vormden zich daarna al snel torende stapelwolken. Deze stapelwolken begonnen op de satellietbeelden in latere uren al snel uit te smeren tot ijskappen. De hogere bewolking begon hierop na 20:00 uur in de Achterhoek toe te nemen, en de zon verdween snel uit het zichtveld. Boven verwachting ontwikkelden er zich steeds meer buien en ontstond even na 20:00 uur een heuse aaneengesloten buienlijn van Turnhout, Tilburg, Tiel richting Amersfoort. Deze lijn schoof traag richting het oosten, en het eerste onweer zat er weldra op tussen Tilburg en Tiel. Ergens ging ik ervan uit dat de buien snel ineen zouden zakken gezien het tijdstip, dat gebeurde echter maar deels. Enkel de lijn vorm slankte flink af, terwijl de hoofd bui meer energie kreeg en in omvang en kracht toenam. Helaas, want ik had graag naar het vuurwerkfestival te Emmerich gewild, en daar koerste de bui nu recht op af, samen met de zuidelijke Achterhoek. Om 21:30 uur hing de bui boven Wijchen en west Nijmegen. Vanuit deze plaatsen werd melding gedaan van aardig onweer en vooral veel water dat met de bui mee viel. Eenmaal Nijmegen voorbij ontwikkelde de onweersbui zich flink, met op de radarbeelden een donkere 'wolkbreukpit'. Cuijck, Groesbeek en Ooij kregen de volle laag. Op mijn positie in Gaanderen begon het inmiddels al aardig duister te worden richting het zuidwesten, echter van het onweer was verder nog niets te horen. Ik was van plan om met een omweg maar richting huis te keren, nog steeds met het idee dat de bui het niet lang zou overleven. Die omweg bracht mij even richting van Azewijn ten oosten van 's-Heerenberg, net ten zuiden van de provinciale weg N816. Met zicht op het Montferland, 's-Heerenberg en Emmerich, en dus de onweersbui in aankomst.

Aankomst onweer met fraai regengordijn
Vanaf mijn plek ten zuiden van de N816, aan de weg naar Netterden een poosje de aankomende bui kunnen observeren. Om 22:15 uur bereikte de bui Beek - Emmerich met voor mij zichtbaar een donker zwart gapend gat, terwijl achter mij richting het oosten nog wat blauwige schemer zichtbaar was. Zichtbare ontladingen waren er nog niet, het bleef enige tijd bij wat vertoon van weerlichten dat vrij laag aan de horizon leek te zitten, verscholen in de regen. De basis van de bui leek ook vrij laag te hangen. Echt actief leek ze ook niet te zijn, af en toe kwam het even tot fel weerlicht met daarop wat gerommel. In de minuten daarna kwam de bui zeer langzaam dichterbij gekropen. In de stadslichten van Emmerich en 's-Heerenberg werd de omvang van de bui goed zichtbaar. Ook al was het inmiddels goed donker, er was een immens en strak afgebakend neerslaggordijn zichtbaar van NW tot ZW aan de horizon dat voetje voor voetje dichterbij kwam. Het weerlichten werd weer wat actiever, vooral verscholen. Op een gegeven moment werd in de schijnsel van de lichten een zwakke arcus zichtbaar voor de neerslagvoet uit. Te Netterden was het windstil en er heerste geen ander omgevingsgeluid. Totdat zeer geleidelijk aan een geraas hoorbaar werd richting het westen. Een geraas dat steeds indringender en luider werd. Geraas van wind en regen. Langzaam aan verdween het Montferland uit beeld, de eerste torens en lichten van Emmerich en 's-Heerenberg, windmolens, bomenrijen, etc. stapje voor stapje. Prachtig om te zien en te horen. Tot op het allerlaatste moment om 22:35 uur heb ik buiten kunnen staan terwijl de regen zich luidkeels aankondigde. Direct na passeren van de arcus gingen de hemelsluizen vol open. Voor dat moment daar was waren er echter eerst nog een paar fraaie CC's zichtbaar en een dikke vette CG die insloeg op een windmolen op een kleine 800 meter voor mij. Helaas stond de camera gericht op WNW en niet op WZW. Daverende knal door been en merg volgde.

Fel onweer met bakken regen zuid Achterhoek
Vervolgens kwam de regen met bakken tegelijk uit de lucht stromen, en dat hield een behoorlijke tijd aan, ook de wind stak iets op, maar dat was nog wel te doen. Bermen stonden binnen mum van tijd vol plassen. Om 22:45 uur was er sprake van wolkbreukachtige slagregens waarbij zelfs wegen bij Azewijn het water maar moeilijk konden verwerken. In Azewijn zelf stonden forse plassen. Het onweer nam weer wat meer toe met heldere CC's en een aantal flinke CG's die hun weg zochten naar de grond. Zagen er fraai uit, maar door de regen onmogelijk vast te leggen. Na 23:00 uur verplaatste het onweer zich volgens de radarbeelden naar het oosten richting Aalten en Winterswijk. Echter was daar te Wijnbergen nog niet veel van te merken. Het bleef matig regenen, met heel even een kortdurende droogte, en met regelmaat bleven flinke ontladingen hun weg zoeken naar de grond, waarop fraaie donderslagen volgden. De bui was en bleef actief, ook aan de achterzijde. Om 23:30 uur hing de zware pit boven Winterswijk, en zelfs dat leverde rond Doetinchem nog steeds af en toe een forse ontlading op met daverende donderslagen. Verder veel helder actief weerlichten en zichtbare ontladingen richting het oosten en zuidoosten. Echter bleef de regen parten spelen met bliksemopnamen, dat was geen echt succes. Tot ver na middernacht bleef de bui nog met regelmaat heldere ontladingen produceren richting het oosten en zuidoosten, soms met hoorbare donders. Na 00:30 uur werd het te Doetinchem eindelijk droger en brak er een flauw maantje door in ZW. Ook in de nacht bleef de bui het maar overleven, om 04:00 uur in de nacht zat er nog steeds actief onweer op boven Duitsland.

Afterparty in de Achterhoekse regenmeters
Na de bui was het lekker afgekoeld met een 17 graden op de thermometer, waarop het kwik tot laat in de nacht vrij stabiel bleef hangen. Voor de bui uit kende de barometer een klein luchtdrukneusje van iets minder dan 1 hPa. Neerslaghoeveelheid te Doetinchem viel wel mee met een 5 millimeter. Echter ten zuiden van de snelweg A18 viel beduidend meer regen. Silvolde, Aalten, Winterswijk kregen te maken met wateroverlast door ondergelopen wegen en een beekje dat buiten zijn oevers trad in Winterswijk. In Aalten viel even 25 millimeter water, Silvolde kreeg 30 millimeter te verwerken. Lokaal leverde dat in 24 uur tijd forse neerslaghoeveelheden op, de neerslag afgelopen nacht meerekende. In Etten 76, Silvolde 61 en Varsseveld 61 millimeter! In de nacht bleef het droog en klaarde het weer wat op, de rust kwam weer terug.
Radarbeelden, satelietbeelden en overig kaartmateriaal

Links een satrep KNMI analyse van 17:00 uur zaterdagmiddag. Rechts satellietbeelden laat op de zaterdagavond, met boven oost Nederland zichtbaar de onweersbui. Het beeld toont de temperaturen in de wolken, hoe lager, hoe hoger de wolken en krachtiger de bui (klik voor vergroting).
 

Links een annimatie van de bliksemdetectie, met onder in de kaart het aantal ontladingen van het moment. Rechts een kaart van het KNMI met daarop het totaal aan ontladingen, kleuren geven de tijdstippen weer. De blauwe ontladingen zijn nog van zaterdagnacht tussen 00:01 en 04:00 uur. Het onweer van zaterdagavond is zichtbaar aan de rozige tot paarse kleur 18:00 tot 23:00 uur (klik voor vergroting).
 

Links een radarbeeld van Nederland met rechts een detail van oost Gelderland (klik voor vergroting).
 

Links kaartje met de minimum temperatuur op KNMI stations. Rechts de maximum temperaturen zaterdagmiddag. Met en 21 tot 22 graden is het vandaag aangenaam te noemen, het hete zomerweer is er weer even vanaf (klik voor vergroting).
 

Hieronder twee kaartjes met de neerslagsommen op amateurstations in Nederland en België van zaterdag. Links toont de neerslag van middernacht tot zaterdag ochtend. Hierop is de neerslag zichtbaar dat in de nacht viel. Rechts de neerslag van vrijdag middernacht tot zaterdag middernacht. Hierop is vooral boven de Achterhoek te zien dat de meters behoorlijk zijn opgelopen na het onweer zaterdagavond (klik voor vergroting).
 
Fotoreportage