Kortlevende actieve onweersbuien 5 juli 2012
Route: Doetinchem - Arnhem - Apeldoorn - Zwolle - Hattem - Biddinghuizen - Harderwijk - Duiven
Afstand: Ongeveer 300 kilometer van 15:00 tot 19:30 uur. Reisgenoten: Marcel Horstik, Daisy Thus. Kaart met overzicht:




Woensdagavond en nacht naar donderdag warm!
Gisteren (woensdag 4 juli) waren de temperaturen opgelopen naar hoog zomerse waarden van 27 tot lokaal 28 graden, en dat mocht voor de afwisseling ook wel eens een keer. De zomer laat zich namelijk nog niet echt zien, geregeld is het sterk wisselvallig en zijn temperaturen van amper 20 graad weinig zomers te noemen. Enkel in Zeeland was het woensdag wat frisser met een 16 graad. Dit werd veroorzaakt door een aantal stevige onweersbuien die zich vormen boven het westen van België en het zuidwesten van Nederland. Deze zouden ons in de Achterhoek echter niet bereiken en het fraaie warme weer hield in de avond stand. Woensdagavond zakten de paar aanwezige stapelwolken dan ook spoedig in. Wel vormde er zich wat onstabiele middelbare bewolking dat enigszins weer wat ander weer aankondigde. Later op de avond was de bewolking flink toegenomen, met om 23:00 uur nog immers een 22 graad in de Achterhoek. In de nacht wisselden wolkenvelden en brede opklaringen elkaar af, waarbij de temperatuur niet veel verder wist te dalen dan een warme 19 graad. Lokaal bijna een tropennacht.

Donderdagochtend onstabiel en hoge temperaturen
Donderdag vroeg in de ochtend losten de meeste wolkenvelden boven de Achterhoek op en scheen de zon uitbundig, met enkel wat hogere en dunnere bewolking aanwezig. Het warmde al behoorlijk snel op, om 10:00 uur zat het kwik alreeds aan een zomerse 25 graad. Dit was ook het tijdstip waarop in de omgeving van Doetinchem plots wolken begonnen te vormen. Opbollende stapelwolken en torentjes met Ac castellanus bepaalden al snel het weerbeeld. De atmosfeer zit vol energie. Deze wolkenvorming strekte zich globaal gezien uit vanaf de Veluwe richting een oud onweerscomplex (nog steeds actief) boven Duitsland. Opvallend was dat de lucht ten zuidwesten van Doetinchem gewoon schoon bleef en geen enkele wolk zich wist te vormen. Omstreeks 11:45 uur wisten de eerste buien zich boven de Veluwe te vormen, waarna het allemaal vrij snel omhoog plofte. Zelf was ik in Arnhem op dat moment en zag daar een flinke buienwolk binnen enkele minuten gevormd worden boven de noordwestelijke Veluwe. Ook in Duitsland activeerden de eerste warmte onweders snel.

Vorming van steeds meer stevige warmte onweders
In de middag bleef de temperatuur stevig door stijgen. De piek werd gehaald even rond 14:00 uur met een 28 en lokaal zelfs een 29 graad op de thermometer. Om 14:00 uur was de situatie zodanig gevorderd dat er zich nu meerdere onweersbuien bevonden net voor de Achterhoekse grens bij Winterswijk alsmede boven de Veluwe waar flinke buien over schoven richting de Flevopolder. In Doetinchem vele stapelwolken die opbolden, maar het buien stadium nog niet wisten te bereiken. Een klein uurtje later begonnen zich meerdere buien te vormen over een lijn van de Achterhoek, over Overijssel richting Friesland. Meerdere buien boven de Achterhoek waren flink actief volgens de beschikbare radarbeelden en bliksem detectie. Gezien Doetinchem niet direct in de vuurlijn lag om 15:05 uur richting Gaanderen vertrokken, na nog een laatste plaat geschoten te hebben van een fraai aambeeld dat zichtbaar was richting het oost-, noordoosten.

De jacht op buien start
Eenmaal in Gaanderen aangekomen werd de aanwezigheid van de buien in het noordoosten van de Achterhoek al snel duidelijk. Zomaar reed ik daar een muur van wind met opwaaiend stof en zand binnen, met woelige stapelwolken. Wind was niet het enige, zomaar zonder een bui in de directe nabijheid van Gaanderen koelde het fors af van een 28 naar een 23 graad in mum van tijd, terwijl de barometer zelfs een luchtdrukneusje van 1 hPa wist op te schrijven en de wind omsloeg naar oost tot noordoostelijke richting. In Gaanderen gewacht op de komst van Marcel Horstik en de spullen overladen in zijn auto en zijn we om 15:20 uur vertrokken. De buien schoven behoorlijk snel door de Achterhoek, dus niet gekozen voor de provinciale wegen, maar voor de snelweg richting het noorden. Onderweg op de snelweg nabij Arnhem werd duidelijk dat de lijn zich steeds sneller begon te verplaatsen, niet ten goede van ons. Om 16:05 uur reden wij bij Apeldoorn op de A50 richting Zwolle. Boven Apeldoorn was even daarvoor een buitje ontstaan dat voor een paar honderd meter aan natte snelweg had gezorgd. Opvallend was vooral dat het wegdek richting het zuiden natter was dan richting het noorden. Terwijl wij op droog wegdek reden, stoof het water aan de andere zijde in wolken omhoog. Ten oosten van ons hing inmiddels een forse buienlijn van Deventer richting Meppel, Heerenveen en Sneek. Ook boven de Achterhoek en Liemers waren een paar kleine buitjes tot ontwikkeling gekomen. Niet voor Doetinchem en omgeving, maar wel voor Beek en Didam, met een paar klappen onweer.

Buien bij Zwolle
De jacht op buien ging voort en om 16:15 uur kwam nabij Heerde in NO-O-OZO de buienlijn langzaam maar zeker in zicht. Door een zuidoostelijke aangroei waren wij er nu goed voor langs genavigeerd, al ging het er wel om spannen of dat zou lukken. Richting het noordoosten leek een lichte rolwolk te hangen, niet echt mooi georganiseerd. Een kleine 10 minuutjes later knalden wij door Zwolle heen met de bedoeling de bui buiten de stad op te pikken. Hierbij naderde de voorste begrenzing van de bui ons al snel met wat dreigende donkere luchten. Eenmaal voorbij Zwolle zelfs met een fraaie whale's mouth aandoende lucht en wat fraaie neerslagschermen. Snelweg af richting Hasselt waar tot 16:50 uur de bui werd geobserveerd. Helaas ging de treksnelheid er volledig uit en bleef ze stabiel hangen. Eveneens bleek de neerslag er volledig uit te zakken volgens de laatste radarbeelden, eveneens het onweer kakte in. In het zuiden waren nieuwe actieve cellen ontstaan en werd de trip hervat richting Kampen en vervolgens al snel richting Flevoland om daar de zuidelijke buien op te pakken.

Vlakke Flevopolder en CB op afstand
Terwijl we om 17:15 uur precies de flevopolder binnen rijden leert een blik op de radar ons dat de bui bij Zwolle inmiddels al geheel uitgedoofd was en er enkel nog een actieve cell boven de westelijke Veluwe zat. Deze schoof richting Harderwijk. Via Biddinghuizen werd Harderwijk ons nieuwe doel. Even voor Harderwijk werd een donkere grijze lucht zichtbaar met wat verborgen stijgstromen. Helaas verder geen randverschijnselen dan enkel een fraaie donkere lucht en wat lichtlijnen veroorzaakt door een flets zonnetje. Van 17:40 tot 18:15 uur de bui geobserveerd, maar op 1 zichtbare ontlading en gerommel na bij uitstappen van de auto was het al snel gebeurd. De bui zakte voor onze ogen in elkaar. Door Harderwijk en over de Veluwe op naar het zuiden kwamen wij enkel flinke waterplassen tegen en nevel. Het rook met vlagen lekker naar nat naaldhout. Op naar het zuiden werd ons duidelijk dat nieuwe buien zich hadden gevormd boven Limburg en Brabant. Bij Duiven werden deze vanaf een afstand nog even op de digitale plaat vereeuwigd. Om 20:30 uur weer eenmaal terug zijnde in Gaanderen was het daar nog immers droog gebleven en broeierig benauwd door de grote hoeveelheid vocht in de lucht. Bij een temperatuur van 24 graden. Richting Nijmegen knalden nog een aantal grote buienwolken de lucht in die zich fraai lieten aanschouwen.

Donderdagavond en nacht
Buien eerder op de dag hadden lokaal voor volle meters gezorgd. Volgens Gerrit Vossers: "Winterswijk Woold 23mm, Bredevoort 30mm, Vragender 33mm, Borculo 14mm, Arnhem 3mm, Ruurlosebroek 25mm en in Silvolde 3 drup op de bunder". Donderdagavond ontstonden er geen buien meer in de regio en was het droog. Wolkenvelden met stapelwolken en zon bepaalden het weerbeeld. Het was in de avond nog lange tijd behoorlijk warm en klef. Door een hoge luchtvochtigheid, rond de 90 procent, voelde het zeer benauwd aan. De temperatuur bleef in de avond ook nog geruime tijd boven de 23 graad hangen. In de nacht waren er wolkenvelden met opklaringen. Er ontstonden enkel in Limburg en Brabant enkele pittige onweersbuien. Het weerlichten daarvan was te Doetinchem zelfs nog zichtbaar. Met een noordwestelijke richting trokken deze buien naar de Randstad. Het ging volgens ooggetuigen om agressieve nachtelijke buien met veel ontladingen, neerslag en hagel. In de Randstad lokaal hagelstenen van 3 tot 4 centimeter in diameter. In de Achterhoek bleef het rustig met een kwik dat niet lager uit kwam dan een 19,5 graad. Lokaal werd op een amateur station een tropische nacht geregistreerd.
Radarbeelden, satelietbeelden en overig kaartmateriaal
Links een verwachting van het European Storm Forecast Expiriment met een Level 1 over een groot deel van Europa, waaronder Nederland. "A level 1 was issued for western central Europe mainly for excessive precipitation". Centraal en rechts de waarschuwingen van severe weather outlook voor donderdag van 10 tot 18 uur en donderdagavond 18 tot 10 uur vrijdagochtend:
   

Links een radarbeeld van Nederland tussen 12:00 en 21:40 uur. Vooral vanaf de middag ontstaan van warmte onweersbuien boven de Veluwe en Duitsland. In de loop van de middag snel uitbreidende over de rest van Gelderland, Overijssel en Friesland. In de avond en nacht waren buien vooral voor het zuiden weggelegd. Rechts satellietbeelden van 12:00 tot 21:45 uur (klik voor vergroting).
 

Links een annimatie van de bliksemdetectie, met onder in de kaart het aantal ontladingen van het moment. Rechts een kaart van het KNMI met daarop het totaal aan ontladingen tot middernacht, kleuren geven de tijdstippen weer. Meeste onladingen kwamen voor over een zone van de Achterhoek naar Friesland (klik voor vergroting).
 

Links een radar annimatie met in detail Gelderland en Overijssel van 12:20 tot 19:15 uur (klik voor vergroting).


Links de minimum temperaturen met centraal de maxima van vanmiddag. Helemaal rechts de neerslaghoeveelheden die vandaag zijn genoteerd op stations van weeramateurs in Nederland en België. Vooral in België kwam het tot flinke neerslagsommen met lokaal wateroverlast tot gevolg. In de Achterhoek, Overijssel, Drenthe en Friesland sterke lokale verschillen die optraden (klik voor vergroting).
   

Links kaartje met de windsnelheden en richtingen om 14:00 uur en rechts om 17:00 uur. Een laagje bevond zich boven Nederland met de kern gelegen ergens boven Flevoland. Vooral ten noordoosten van dit laagje kwamen de buien vandaag tot ontwikkeling op en langs een convergentie lijn. De windrichtingen en snelheden zijn zeer uiteenlopend van station tot station (klik voor vergroting).
 
Fotoreportage
Kilder:



Gaanderen:



Doetinchem:



Zwolle zuid:



Zwolle:



Zwolle noord:



Zwolle noord:



Hasselt:



Hassel:



Kampen:



Kampen:



Harderwijk:









Flevopolder:






Duiven:









Gaanderen: